Postzegels clipper Thorbecke I

Er blijkt een set postzegels te bestaan met als thema de clipper Thorbecke I die in 1875 gebouwd is bij de werven Meursing. Het is een curieus drietal verschillende postzegels, uitgebracht door Grenada in 2009. Het eilandstaatje Grenada, dat ligt in de zuidoostelijke Caribische zee en onderdeel is van het Brits Gemenebest, geeft enorm veel postzegels uit met zeer uiteenlopende thema’s. Zeilschepen zijn overigens een populair thema als afbeelding op postzegels wereldwijd.

De zegels zitten in een zegelvel dat onderdeel uitmaakt van een serie: The world’s most famous ships. Deze is uitgegeven naar aanleiding van Sail 2010. Er komen ook enkele andere Nederlandse clippers in de reeks voor, zoals de Kosmopoliet I (scheepswerf Merwede, scheepsbouwmeester Pieter Blussé), de Voorlichter (scheepswerf Smit te Alblasserdam, scheepsbouwmeester Jan Smit Czn), de Batavier (scheepswerf Smit te Kinderdijk, scheepsbouwmeester Leendert Smit), de Argo (scheepswerf Hoboken te Rotterdam, scheepsbouwmeester Anthony van Hoboken), Philips van Marnix (scheepsbouwmeester Bastiaan Pot), de California (scheepswerf Smit te Slikkerveer, scheepsbouwmeester Jan Smit Fzn) en de Noach (Fop Smit senior), evenals de tussen 1997 en 2000 gebouwde Stad Amsterdam.

De set Thorbecke I bestaat uit twee postzegels met een schilderij van zeeschilder C.A. de Vries van het schip, twee postzegels met een foto van Pieter Oosterhuis van ‘Meursing shipyard’ de Nachtegaal en twee postzegels met een foto van scheepsbouwmeester Wicher Hooite Meursing.

Er is echter iets vreemds aan de hand. Het schilderij is niet van de Thorbecke I (bouwjaar 1875), maar van de Thorbecke (later Sindoro, bouwjaar 1874), zie ook de lijst van schepen.  Beide schepen zijn, evenals de latere Thorbecke II t/m VII, niet op de afgebeelde werf de Nachtegaal gebouwd maar op de werf in Nieuwendam. Deze werf werd toen geleid door scheepsbouwmeester Aalrik Hooite Meursing, en dus niet door de op de zegels afgebeelde broer Wicher Hooite Meursing. De laatste gaf leiding aan werf de Nachtegaal op het Bickerseiland in Amsterdam.

Alle drie de afbeeldingen staan in het boek ‘Nederlandse clippers’ van Ron de Vos (Uitgeverij Van Wijnen, 2003). De maker van de postzegels zal vermoedelijk over dit boek hebben beschikt maar was de Nederlandse taal niet machtig.

In de haven van Rouen?

In het Musée des Beaux-Arts in Rouen hangt een impressionistisch schilderij van Albert Lebourg (1849-1929). Het trok mijn aandacht vanwege het schip dat is afgebeeld. Het is waarschijnlijk een clipper-bark zoals op de werven van de scheepsbouwers Meursing werd gebouwd. De titel van het in 1888 gemaakte schilderij is ‘Navire norvégien dans le port de Rouen’ (Noors schip in de haven van Rouen).

Navire norvégien dans le port de Rouen, Albert Lebourg, 1888. Musée des Beaux-Arts, Rouen.

Er zijn meerdere schepen van de werven Meursing doorverkocht aan Noorse reders. Is dit misschien de in 1874 door W.H. & A.H. Meursing in Nieuwendam gebouwde clipper-bark Thorbecke? Dat schip is in 1875 voor f 124.000 verkocht aan de Firma A. Hendrichs & Co. en herdoopt tot Sindoro en in 1888 voor f 18.000 verkocht aan Noorwegen. Met zijn 953 ton en 3 masten kloppen afmetingen en type ogenschijnlijk wel. Maar heeft dit schip in 1888, toen de schilder zijn ezel op de kade langs de Seine neerzette, ook Rouen aangedaan? Of is dit een ander schip dat onder Noorse vlag vaart? Dat vraagt nader onderzoek. Of komen we hier nooit achter?