Composiet

Composietbouw was een specialiteit van de werven Meursing. Zij hadden patent op een wijze van bevestigen van de houten huid op de ijzeren spanten met hardhouten pennen in plaats van ijzeren nagels, waardoor roestvorming wordt verminderd.

648-composiet
Tekening van composiet scheepsbouw. Stadsarchief Amsterdam.

In maart 1865 is hiervoor door Wicher Hooite Meursing een octrooi aangevraagd. Op 17 april 1865 werd dit verleend door koning Willem III.

Kopie van brief bij de aanvraag van het octrooi bij Zijne Majesteit de Koning. Stadsarchief Amsterdam.
Gedeelte van het verleende octrooi voor composiete bouw met hardhouten nagels. Stadsarchief Amsterdam.
Ondertekening van het octrooi door Thorbecke, minister van binnenlandse zaken, en koning Willem III. Stadsarchief Amsterdam.

Dat de bouw van schepen volgens deze methode succesvol was blijkt uit het volgende citaat.

Wij hebben jaaren beleefd, dat de vragten zoo laag waren dat we werk aannamen zonder verdienste om maar wat volk bij de werf te houden. En toch heb ik in Amsterdam met nieuwe schepen te bouwen veel verdiend. Dat zat hem in het systeem van mijn eigen vinding: Composiete Schepen.

W.H. Meursing, Kroniek

De scheepsbouwmeesters Meursing onderscheidden zich inderdaad met deze vinding en maakten daar volop reclame mee. In het Algemeen Dagblad van 9 maart 1883 geeft een bericht over de tewaterlating van de clipper bark Tjerimai een aardige beschrijving van de composiete techniek.

In 1851 telde Amsterdam 21 werven die schepen voor de grote vaart konden bouwen. In dat jaar werden er tien nieuwe schepen te water gelaten. In 1854 kwam de malaise door concurrentie van andere plaatsen. […] Daarin kwam verandering dankzij innoverende scheepsbouwers, zoals de gebroeders W. en A.H. Meursing. Zij bouwden vanaf 1863 composietschepen, die uit een ijzeren geraamte en een houten betimmering bestonden.

Geschiedenis van Amsterdam, deel 3: Hoofdstad in aanbouw 1813 – 1900.

In De ingenieur, weekblad gewijd aan de techniek en de economie van openbare werken en nijverheid, jrg 6, 1891, no 8, staat een verslag van de zesde vergadering der Nederlandsche Vereeniging van Werktuig- en Scheepsbouwkundigen. Jan Frederik houdt daar een voordracht over composite schepen, uitgevonden door W.H. Meursing.

De Ingenieur, 21 februari 1891
Print Friendly, PDF & Email