Categorie: Schilderijen

Gezocht: portretten door Berend Kunst

7hhs1u 0 reacties Hoogezand, Schilderijen

Oorspronkelijke publicatie 23 maart 2020 / update 4 februari 2024

De uit Nieuwolda afkomstige bakkerszoon Berend Wierts Kunst (1794-1881) ontdekte een gat in de markt: pastelportretten. Die waren veel sneller en goedkoper te maken dan portretten in olieverf. Als rondreizend ‘pourtraitschilder’ maakte hij zo van vele notabelen en vaak ook hun vrouw en kinderen een portret. Vijftig jaar lang, van 1823 tot 1873, legde hij de namen van de geportretteerden vast in een schriftje.

In de stamboom van de familie Meursing, die door mr A.H. Stikker in 1958 is gepubliceerd, staan van enkele personen portretten afgebeeld. Twee daarvan zijn onderstaande portretten van scheepsbouwer Emmo Hooite Meursing en zijn eerste echtgenote Heike Eppens (zij overleed in 1857). De kwaliteit van de reproducties is matig. Iemand heeft in mijn exemplaar van Stikker hier heel klein B. Kunst bij geschreven. Dus ging ik op zoek wie dat was en kwam uit bij Berend Wierts Kunst.

Emmo Hooite Meursing en zijn eerste echtgenote Heike Eppens.
Bron: reproductie in Het geslacht Meursing, mr A.H. Stikker, 1958.

Berend Wierts Kunst heeft in een werkboekje genoteerd wie hij waar portretteerde, het is online is te raadplegen. Daarin komen inderdaad Emmo en Heike voor. Ook blijkt daaruit dat drie van hun kinderen zijn geportretteerd. Er zijn volgens het werkboekje in 1857 en 1859 vier portretten gemaakt.

1857Meursing
Vrouw
3 kinderen (tableau)
1859Meursing en 2 kinderen
(moeder Heike en zoontje Hooite
waren toen overleden)
Emmo Hooites Meursing, 1822-1891, scheepsbouwer te Hoogezand
Heike Eppens, 1826-1857, eerste echtgenote van Emmo Hooites Meursing
Eppo Hendrik Meursing, Hoogezand 1854-1898, kind van Emmo Hooites Meursing en Heike Eppens
Hooite Wicher Meursing, Hoogezand 1857-1857, (jong overleden) kind van Emmo Hooites Meursing en Heike Eppens
Jantje Meursing, Hoogezand 1851-1939, kind van Emmo Hooites Meursing en Heike Eppens
Personen die op de portretten staan.

Van deze portretten is niet bekend waar zij zich bevinden en van het tableau met drie kinderen en van Emmo Meursing met twee kinderen is geen afbeelding bekend. Het moeten kleurige portretten zijn, als we ander werk van Berend Kunst zien. Wie oh wie weet waar deze originele portretten zich bevinden of heeft een tip? Laat het weten! Ik zou ze graag op deze website opnemen.

Update 4 februari 2024

Uit het archief van de familie Cleijndert doken onlangs drie reproductiefoto’s van boven genoemde portretten door Berend Kunst op. Deze zijn aanmerkelijk beter van kwaliteit dan de reproducties in Stikker 1958, maar niet in kleur. Deze foto’s zijn waarschijnlijk in 1981 gemaakt (ze zijn op 25.1.1981 gedateerd door E.E. Meursing (Eppo Emmo), huisarts te Dordrecht, kleinzoon van Emmo Hooites). Naast de portretten van Eppo en zijn vrouw Heike uit 1857 is er ook een reproductie bij van Eppo met twee van zijn kinderen uit 1859 (Heike en zoontje Hooite waren toen al overleden). Dit laatste was tot nu toe geen afbeelding van bekend!

De zoektocht naar de originele portretten gaat onverminderd voort! Heb je een tip? Laat het weten!

V.l.n.r.
Emmo Hooites Meursing (1822-1891) door Berend Kunst 1857
Emmo Hooites Meursing met Jantje (1851-1939) en Eppo Hendrik (1854-1898) door Berend Kunst, 1859
Heike Meursing-Eppens (1822-1857) door Berend Kunst 1857

Eerste pagina van het 80 pagina’s tellende schrift waarin Berend Kunst al zijn portretten van 1823 tot 1873 noteerde.
Bron: www.wazamar.org

Schepen voor van Eeghen & Co

7hhs1u 0 reacties Amsterdam, Schilderijen, Zeilschip , ,

Piet van Eeghen, telg uit een rijke handelsfamilie, stond aan het hoofd van de handelsfirma Van Eeghen & Co en had daarnaast nog vele andere functies, waaronder die van president van de Nederlandse Bank. Van Eeghen wilde zijn geld inzetten om de maatschappij te verbeteren, gedreven door zijn geloof (dopsgezind) en geholpen door zijn vele invloedrijke en vermogende vrienden. Het boek dat Laura van Hasselt over Piet van Eeghen schreef heeft dan ook de titel gekregen: Geld, geloof en goede vrienden.

Piet van Eeghen is relatief onbekend, maar heeft een belangrijke rol gespeeld in de metamorfose van Amsterdam in de 19e eeuw. Voor talloze van zijn projecten richtte hij een organisatie op waarvan hij vaak voorzitter was en een van de grootste financiers.

Om der een paar te noemen:

  • Stichten van het Prinsengrachtziekenhuis, het eerste moderne ziekenhuis
  • Opvanghuizen voor gevallen vrouwen en verwilderde jongens
  • Sociale volkshuisvesting, fatsoenlijke betaalbare woningen voor minder vermogenden
  • Realisatie van het Vondelpark, plek voor ontspanning en natuurbeleving in de stad
  • Stedelijk Museum, moderne kunst die iedereen van moet kunnen beleven

Het boek van Laura van Hasselt zal er hopelijk toe bijdragen dat Piet van Eeghen, die zijn maatschappelijke activiteiten grotendeels achter de schermen verrichtte, meer bekendheid zal krijgen.

Handelhuis Van Eeghen & Co verdiende veel geld aan de handel met De Oost (Nederlands Indie). Daarvoor zetten zij van 1851 tot 1888 eigen zeilschepen in en waren daarmee als het ware ook reders. In 1873 bestelde Van Eeghen & Co een fregatschip bij de firma Meursing & Huijgens. Dit schip, dat werd gebouwd op de werf Concordia, kreeg de naam ‘Amsterdam’. In 1874 werd een tweede schip van dezelfde werf opgeleverd, het fregatschip Amstel. Beide schepen waren composiet gebouwd volgens de gepatenteerde methode van Wicher Hooite Meursing.

In het Stadsarchief Amsterdam bevinden zich in het archief van Handelshuis Van Eeghen & Co verschillende stukken over deze schepen. Zo ook het bestek van fregatschip Amstel, ondertekend door Van Eeghen. Wie heeft ondertekend namens Meursing & Huygens is wat curieus, aangezien de firmanten Meursing en Huygens toch echt twee verschillende personen waren maar wel één handtekening zetten.

Bron: Stadsarchief Amsterdam

Fregatschip Amsterdam, 1873

Fregatschip Amsterdam is het tot dan toe grootste schip dat op een werf van de Meursings wordt gebouwd: een composiet gebouwd schip van 1482 ton met drie masten, 2 dekken. Het schip heeft bijna 30 jaar gevaren, maar niet altijd bij Van Eeghen & Co. In 1887 wordt de Amsterdam verkocht aan de Firma A. Hendrichs & Co te Amsterdam waarbij het wordt omgedoopt tot Ardjoeno en aangepast tot bark. In 1899 wordt de Ardjoeno verkocht aan A. Hemmes Sr. in Emden in Duisland, en omgedoopt tot Silo. Drie jaar later, op 21 augustus 1902, verliest het schip in een storm gedeeltelijk de zeilen en ra’s en loopt andere schade op. Het is dan in ballast op weg van de Table Bay (Zuid-Afrika) naar Chemainus B.C. (westkust van Canada). Op 5 september 1902 werd het beschadigde schip de haven van Nagasaki binnengesleept en daar afgekeurd.

De tewaterlating van fregatschip de Amsterdam op 11 januari 1873. George Lourens Kiers (1838 – 1916), Stadsarchief Amsterdam.
Het barkschip Amsterdam in volle glorie. Nicolaas Martinus Wijdoogen (1824-1898). Scheepvaartmuseum Amsterdam.
De Silo (voorheen Amsterdam, Ardjoeno) met stormschade in 1902. Bron onbekend.

De Amsterdam en de Amstel waren niet de enige schepen in eigendom of door Van Eeghen & Co gereed. Het waren wel de laatste.

PeriodeSchipThuishaven
1851 – 1865Capella (in 1865 overzeild)Amsterdam
1852 – 1872Alcyone (in 1872 vermist)Amsterdam
1853 – 1873Bellatrix (in 1873 verkocht naar Duitsland)Amsterdam
1855 – 1876Electra (voorheen Witch Of The Wave, in 1876 tot bark gemaakt)Amsterdam
1873 – 1888Amsterdam (in 1888 omgedoopt tot Ardjoeno en verkocht aan A. Hendrichs & Co.)Amsterdam
1874 – 1885AmstelAmsterdam
Bron: Piet’s Scheepsindex.

Schoener Willem Barents in Museum Mesdag

7hhs1u 0 reacties Scheepvaart, Schilderijen , ,

In 1880 reisde de Haagse kunstenaar Louis Apol (1850-1936) met de schoener Willem Barents mee met een poolexpeditie naar Nova Zembla. Apol behoort tot de Haagse School en was specialist op het gebied van Hollandse winterlandschappen. Tijdens zijn verblijf van vier maanden aan boord maakte Apol zo’n 200 tekeningen en aquarellen en schreef hij een reisverslag.  Een deel daarvan is van 19 oktober 2019 tot 1 maart 2020 te zien in Museum Mesdag .

De schoener Willem Barents, waarmee van 1878 tot 1884 zeven Nederlandse poolexpedities werden ondernomen, is in 1878 in opdracht van het Hoofdcomité voor de IJszeevaart van stapel gelopen op de werf Concordia van de firma Meursing & Huygens.

Ons poolschip

Op de werf Concordia, van de firma Meursing & Huygens, gelegen aan de Oostenburger Voorstraat, op Kattenburg, staat sedert het begin van December het schoenerjacht op stapel, waarmede jong-Holland de Nederlandsche vlag weder eens vertoonen zal in die Noordpoolzeeën, waar zij in vroeger eeuwen het eerst en het meest werd gezien.

Het Nieuws van den Dag, 26 februari 1878

De schoener, een bescheiden scheepje van 24 meter lang maar geheel gebouwd en ingericht voor de ijsvaart, is veelvuldig afgebeeld door Apol. Meestal is het schip klein weergegeven in een overweldigend landschap, waarmee de kwetsbaarheid van poolreizigers en de grootsheid van de natuur worden benadrukt.

Trailer van tentoonstelling Louis Apol op Nova Zembla in Museum Mesdag

Werk van Apol is onder andere te vinden in het Rijksmuseum in Amsterdam, het Singer Museum in Laren, het Teylers Museum in Haarlem en in het Gemeentemuseum Den Haag.