Christiaan Brunings in de winter van 1963

In de strengste winter van de 20e eeuw berichtte het polygoonjournaal over het ijsbreken op de Merwede. Daarbij werd ook de op de scheepswerf de Nachtegaal van scheepsbouwmeester Jan Frederik Meursing gebouwde stoomijsbreker Christiaan Brunings ingezet. De Christiaan Brunings is dan al lang niet meer actief als ijsbreker en vervangen door modernere ijsbrekers met dieselmotoren. Het schip was tot 1968 wel in de vaart als meetvaartuig, voornamelijk bij de aanleg van de Deltawerken na de watersnoodramp van 1953. Daarvoor bleek het schip door zijn goede vaareigenschappen en trillingsarme motor zeer geschikt. De stoomijsbreker was dus nog wel beschikbaar bij Rijkswaterstaat.

Deze video toont unieke beelden van de ruim 60 jaar oude Christiaan Brunings (bouwjaar 1900) die bezig is met waar hij voor bedoeld is: ijsbreken.

Christiaan Brunings in TV-hit 1974

In de zeer populaire TV serie Merijntje Gijzen’s Jeugd, die in 1974 door de VARA werd uitgezonden, is de op werf de Nachtegaal in 1900 gebouwde stoomijsbreker Christiaan Brunings te zien. In aflevering 10 verhuist Merijntje met zijn familie per schip (de Christiaan Brunings) van een dorpje in West-Brabant naar Rotterdam. De opnamen zijn gemaakt bij de sluis van Benedensas in de huidige gemeente Steenbergen. Het verhaal speelt zich rond 1900 af, het schip past dus goed bij die tijd. Het schip was een ijsbreker die in gebruik was bij Rijkswaterstaat op de Merwede, het heeft in werkelijkheid dus nooit voor dit soort personenvervoer gediend.
De opnamen zijn 6 jaar nadat de Christiaan Brunings in 1968 eigendom werd van Scheepvaartmuseum Amsterdam gemaakt. Het schip is, aan de beelden te zien, in goede staat.

Fragment van aflevering 10 van Merijntje Gijzen’s jeugd. In het begin van deze aflevering vertrekken Marijntje en zijn familie met de Christiaan Brunings van een dorp in West-Brabant naar Rotterdam.

Dat de Christiaan Brunings figureerde in deze serie kwam ik op het spoor door de foto hieronder die op Marktplaats te koop werd aangeboden. De foto is door een bemanningslid genomen bij de opnamen van de TV serie. De verkoper heeft een serie foto’s en negatieven van deze mij onbekende fotograaf gekocht op het Waterlooplein.

De serie Merijntje Gijzen’s jeugd was in 1974 een grote TV-hit. Bijna driekwart van de TV-bezitters keek ernaar en in de kijkcijfer top 10 van dat jaar stonden zes voetbalwedstrijden en vier afleveringen van Merijntje Gijzen’s jeugd. De serie schetst het eenvoudige leven in een Brabants dorp rond 1900 en is een verfilming van een streekroman uit 1925 van de uit Nieuw-Vossemeer afkomstige A.M. de Jong. De opnamelocaties liggen ook in die streek: Nieuw-Vossemeer, Rucphen, Steenwijk.

In 1936 is Merijntje Gijzen’s jeugd ook al eens verfilmd in een ambitieuze speelfilm voor die tijd. De auteur A.M. de Jong speelde daarin zelf mee als de pastoor en Merijntje was het filmdebuut voor de toen 11-jarige Kees Brusse.

Modelbouw van de Christiaan Brunings

Het stoomschip Christiaan Brunings is, voor zo ver bij mij bekend, het enige schip dat op werf de Nachtegaal gebouwd is waar modelbouwsets van te koop zijn. Dit prachtige stoomschip is nog in de vaart en kan worden bezichtigd bij het Scheepvaartmuseum in Amsterdam.

Een model van de stoomijsbreker Christiaan Brunings op de schoorsteenmantel in de kajuit van de Christiaan Brunings.

Er zullen ongetwijfeld ook vrije modelbouwers zijn die de Christiaan Brunings of andere schepen van de werven van Meursing op schaal hebben gebouwd.

Dean’s Marine modelkit 1:24

Dean’s Marine heeft een modelbouwkit ontwikkeld van de Christiaan Brunings schaal 1:24 (1,04 m lang!). Deze bevat een glasvezel versterkte romp, gedetailleerde glasvezel onderdelen, computer gestuurde geprinte onderdelen, een volledige set metalen onderdelen, bouwtekeningen op schaal en instructies. Het kan zowel met een elektromotor als met een echte stoommotor worden aangedreven als radiografisch bestuurd schip.
Er staat een bouwverslag van een modelbouwer online dat laat zien dat het een pakket voor gevorderden is.

Onderstaande buitenlandse modelbouwtijdschriften hebben er een artikel aan gewijd. Dit model wordt over de wereld met trots gebouwd, wat wel uniek is voor zo’n relatief bescheiden Nederlands schip.

De inhoud van het Dean’s Marine bouwpakket van de Christiaan Brunings.
Op het Festival of Model Boating 2010 van de Southend Model Power Boat Club uit Southend-on-Sea, Essex, United Kingdom, won deze Angela de prijs ‘best of show’ voor dit model van Dean’s Marine waar ze jaren aan heeft gewerkt.

World of paper ships schaal 1:100 en 1:250

World of paper ships heeft papieren modellen van de Christiaan Brunings in maar liefst 2 maten te koop: schaal 1:100 (31,2 cm lang) en schaal 1:250 (12,8 cm lang). Bij beide modellen kan een bijpassende set met laser cut details worden besteld.

Bouwplaat Scheepvaartmuseum schaal 1:80

De Vereeniging Nederlandsch Historisch Scheepvaartmuseum heeft een bouwplaat van schaal 1:80 van stevig karton van de Christiaan Brunings gemaakt. Deze door C.A. Planten ontworpen bouwplaat stamt al uit 1977 en was lange tijd te koop in de winkel van het Scheepvaart, maar voor zo ver bekend inmiddels uitverkocht.

Modelbouwtekeningen.nl schaal 1:50

Op de website www.modelbouwtekeningen.nl is een modelbouwtekening te koop van Directievaartuig S.S. Christiaan Brunings.

Uw model hier?

Heeft u een model van de Christiaan Brunings gemaakt? Stuur mij een paar foto’s (zie contact) en ik plaats ze hier (met bronvermelding).

Christiaan Brunings op de kaart

De Christiaan Brunings ligt momenteel niet bij het Scheepvaartmuseum aan de steiger naast het VOC-schip. Hij is naar de werf voor onderhoud. Maar op verschillende plaatsen is deze bijzondere stoomijsbreker uit 1900 toch nog te zien.

Tot mijn verbazing staat de Christiaan Brunings als schip ingetekend op Google Maps. Niet zoals het met naam en toenaam genoemde VOC schip ernaast, maar toch.

In de collectie van het Scheepvaartmuseum, dat vele scheepsmodellen bevat, zou je ook een model van de stoomijsbreker Christiaan Brunings kunnen verwachten. Maar aan de andere kant, waarom zou je als je een schaal 1:1 model aan de steiger hebt liggen?

Toch ligt er een model van de Chris Brunings in het Scheepvaartmuseum. In de expositie haven 24/7 is een enorme maquette gemaakt van het Noorzeekanaal en de Amsterdamse haven met daarin een miniatuur model van deze stoomijsbreker.

Tentoonstelling Gamechangers

Trailer Game Changers – Het Scheepvaartmuseum from Yvette Bosch Producties on Vimeo.

De tentoonstelling ‘Gamechangers | maritieme innovaties’ in Scheepvaartmuseum Amsterdam voert je mee langs meer dan 25 van de mooiste, spannendste en vreemdste innovaties uit de Nederlandse maritieme geschiedenis.

Eén daarvan is de door W.H. Meursing gepatenteerde composietbouw met hardhouten nagels die werd toegepast bij de bouw van clippers op de werven van Meursing. Getoond wordt een lithografie van een reclameplaat uit 1868 (links op onderstaande foto) en drie foto’s van de bouw van de composiet clipper Tjerimai (midden van de foto).

Daarnaast hangen er zes foto’s van Jan Frederik Meursing van op De Nachtegaal gebouwde stoommachines (bovenste foto rechts) bij de ‘game changer’ de introductie van het stoomschip.

De tentoonstelling Gamechangers, waar nog veel meer moois en verrassends wordt getoond, is te zien van 6 oktober 2017 t/m 1 juli 2018 in het Scheepvaartmuseum Amsterdam.

Intocht Sinterklaas Amsterdam 2016

stoomboot_webZondag 13 november komt Sinterklaas aan in Amsterdam met een prachtige stoomboot die als twee druppels water lijkt op de door Jan Frederik Meursing op de werf de Nachtegaal gebouwde Christiaan Brunings.

De stoomboot vaart de volgende route: De Omval, Weesperzijde, Ceintuurbaan, Sarphatistraat, Amstelsluizen bij Theater Carré, Nieuwe Herengracht,Entrepotdok, Aankomst Kom bij het Scheepvaartmuseum. Van 13:30 tot 16:00 uur is de stoomboot van Sinterklaas te bezoeken bij het Scheepvaartmuseum.

Meer informatie: Sint in Amsterdam

Foto’s: Intocht goed bezocht en zonder incidenten – Parool

 

Christiaan Brunings bij Dordt in stoom 2016

logo_dis2016_stoom_4Natuurlijk ontbrak de in 1900 door Jan Frederik Meursing op werf de Nachtegaal gebouwde stoomijsbreker Christiaan Brunings niet op het evenement Dordt in Stoom 2016. Dordrecht was immers lange tijd de thuishaven van de Christiaan Brunings.

Het evenement trekt zo’n 250.000 bezoekers en werd in 2016 gehouden van vrijdag 27 mei tot zondag 29 mei. Vrijdag vond de vlootschouw plaats waar onderstaande prachtige foto is gemaakt.

 

Christiaan Brunings tijdens de vlootschouw van Dordt in Stoom 2016
Christiaan Brunings tijdens de vlootschouw van Dordt in Stoom 2016. Foto: Stichting Dordt in Stoom.

De Christiaan Brunings met de Jan Blanken Binnen Kalkhaven Dordrecht. Foto: Jan Biezenaar
De Christiaan Brunings met de Jan Blanken Binnen Kalkhaven Dordrecht. Foto: Jan Biezenaar

Christiaan Brunings bij Sail Amsterdam 2015

Op Sail Amsterdam 2015 konden de zeilschepen vanaf het water worden bewonderd aan boord van de Christiaan Brunings. Deze stoomijsbreker is door Jan Frederik Meursing op werf De Nachtegaal in 1900 gebouwd en wordt door vrijwilligers bij het Scheepvaartmuseum in onderhouden en bevaren.
Helaas is er geen enkele clipper van de werven Meursing meer in de vaart, dus varen langs een zeilschip van dezelfde werf zit er niet in. De vele tallships roepen wel de sfeer van de glorietijd van de clippers op.

Foto’s: Lukas Meursing.