Tentoonstelling Amsterdam 1900

Op de tentoonstelling Amsterdam 1900 in het Stadsarchief Amsterdam zijn enkele foto’s van Jan Frederik Meursing te zien, naast vele andere fraaie foto’s van bekende en onbekende fotografen.

Jan Frederik Meursing (1855-1930).
Graansilo’s in aanbouw aan het Y te Amsterdam, 23 oktober 1896. Albuminedruk.
Het slaan van de laatste paal voor de nieuwe graansilo van de firma Korthals Altes aan de Westerdoksdijk 51. Scheepsbouwer en machinefabrikant Meursing leverde de machines voor de graansilo. Hij was ook amateurfotograaf. Met een grote platencamera maakte hij opnamen van zijn eigen bedrijf en van schepen in de haven. Volgens de overlevering zou Meursing hebben leren fotograferen van Pieter of Gustaaf Oosterhuis.

In de vitrine met werk gerelateerde onderwerpen is een grote foto van Jan Frederik Meursing te zien van de schade aan de bark Thorbecke VII na een aanvaring op het Noorzeekanaal.

Verbluffend bij deze foto is de scherpte waarmee elk detail haarfijn is vastgelegd. Dat zie je pas echt goed als je voor het origineel staat. De versplinterde rand van de V-vormige bres die in het schip is geslagen wordt tastbaar pijnlijk. De kwaliteit van een goed scherp genomen foto op een grote glasplaat overtreft die van de meeste moderne camera’s.
Deze foto is helaas niet opgenomen in het boek dat bij de tentoonstelling is verschenen.

Na een zeer gelukkige reis is, gelijk wij zaterdag met een enkel woord konden melden – de THORBECKE VII, met rijst beladen van Java, rederij Van Meursing alhier, in het gezicht van de plaats van bestemming aangevaren en gezonken. Een paar minuten vóór het gehucht Buitenhuizen, dit is ongeveer halfweg IJmuiden – Amsterdam, ligt het fraaie schip zóver onder water, dat de golven over het dek spoelen. Het achterdek steekt circa 6 voet boven water en ook de boeg duikt op. Het vaartuig ligt dwars in het kanaal en de weg gesplinterde verschansing bij de boeg wijst het punt van de aanvaring aan. Waar de aanvaring plaats had, maakt het kanaal een bocht. Bij de aanvaring stopte de P. CALAND onmiddellijk, maar de vaart van de stoomboot was nog te sterk. Schier op het zelfde ogenblik van de aanvaring zag men het schip zinken. Na vijf minuten stond het dek onder water.
Op de CALAND zelf was de stoot bijna niet merkbaar. De boot, die nog altijd vóór het gezonken schip ligt, heeft dan ook geen schade geleden. Alleen is de stootketting geknapt en het ornament aan de boeg beschadigd. Het ongeluk had zaterdag 2 uur 20 minuten plaats. [..]

Nieuwe Rotterdamse Courant, 24 december 1889

De tentoonstelling Amsterdam 1900 in het Stadsarchief Amsterdam liep van 16 oktober 2016 t/m 5 februari 2017.

Villa Liliane in VPRO serie De Maatschap

Vanaf 25 januari 2017 zendt de VPRO de vierdelige serie De Maatschap uit. Villa Liliane in Baarn, voormalig woonhuis van Wicher Hooite Meursing, is in de serie het woonhuis van de advocatenfamilie Meyer. Villa Liliane stond oorspronkelijk op de hoek van de Eemnesserweg en de Veldstraat in Baarn. Wicher Hooite liet de villa afbreken en in 1894 herbouwen aan de Wilhelminalaan in Baarn.

Oorspronkelijk stond er een houten torentje op het huis van waaruit scheepsbouwmeester en reder Wicher Hooite bij helder weer zijn schepen op de Zuiderzee kon zien aankomen, zo gaat het verhaal. De spits op de traptoren is in de zestiger jaren van de twintigste eeuw verwijderd.

Na het overlijden van Wicher Hooite in 1902 worden zijn dochter Ida Geertruida Meursing en haar echtgenoot Marinus Korthals Altes de bewoners van Villa Liliane. Marinus was directeur van een Rotterdams graanoverslagbedrijf en commissaris bij de Phoenix brouwerij in Amersfoort.

In 1918 is de zogenaamde ‘houten kamer’ aangebouwd en ingericht door grafisch vormgever en interieurarchitect Nico de Koo. Hij liet onder andere kostbare houten wandbetimmering aanbrengen, het plafond bekleden met gesneden linoleumvelden en in de hal hangen geëtste eternietplaten. Deze zijn in de serie herkenbaar. Er is een eternietplaat met figuren die graan dorsen en een met een afbeelding van de clipper Baarn van scheepsbouwmeester. Zie de afbeelding hiernaast (al lijkt die niet erg op een clipper). Deze heb ik nog niet op het scherm voorbij zien komen.

Ida Geertruida Meursing en Marinus Korthals Altes wonen in Villa Liliane tot 1922, het jaar waarin zij beiden overlijden (Ida 19 april, Marius 10 augustus). Het huis wordt in 1923 verkocht waarbij het huis als volgt wordt aangeprezen in een advertentie in het Algemeen Dagblad van 7 maart 1923.

“De bijzonder gunstig gelegen en keurig onderhouden buitenplaats genaamd “LILIANE” te Baarn, aan de Wilhelminalaan Nos 8 en 9, bestaande uit hecht en sterk gebouwd Heerenhuis met grooten zeer fraai aangelegde tuin, waarin zich bevinden oranjerie, bloemen, druiven- en perzikenkassen, voorts: centraal verwarmde Autogarage met Chauffeurswoning, tennisveld, hondenkennel enz ter gezamenlijke grootte va 1.48.98 H.A.. Het perceel is voorzien van centrale verwarming, Electrisch licht, gas- en waterleiding.”

Algemeen Dagblad 7-3-1923. Bron: Delpher.

Briefkaart van Huize Liliane te Baarn vanaf de tuin gezien

Villa Liliane is vaker voor opnamen gebruikt, zo ook voor de serie Prettig geregeld met onder andere Peter Faber. In Max TV Wijzer blikt Peter Faber in Villa Liliane terug.

De oprit van Villa Liliane in de beginscène van deel 1 van De Maatschap (3:38)

Aflevering 1, het nieuwe huis van advocaat Meyer en zijn gezin (44:53)

In de ‘houten kamer’, aflevering 2.

In de hal, de met ornamenten geëtste eternietplaten zijn zichtbaar.

(Bron: o.a. N.P. de Koo, Peter van Dam, 2008).

Villa Hoogerwerf te koop

In Baarn staat momenteel Villa Hoogerwerf te koop. Deze villa aahoogerwerfn de Wilhelminalaan nummer 5 is gebouwd voor Jeannette Meursing (1856-1919, weduwe sinds 1893 van J.A.H. Kirchner) en mej. Anna Elisabeth Meursing (1869-1930), twee zussen van scheepsbouwmeester Jan Frederik Meursing. Zij woonden hier in ieder geval tot 1917.

Deze monumentale villa (Rijksmonument) is gebouwd in 1905 in een mengvorm van Jugendstil en Engelse landhuisstijl en is wel omschreven als “Een van de gaafste Baarnse villa’s” (bron: Baarn, Geschiedenis en Architectuur, ISBN 90-6720-153-7), aldus de brochure van de makelaar. Het ontwerp is van de Amsterdamse architect H.G. Janssen die ook mede-ontwerper was van ‘Hotel Americain’ in Amsterdam.

Zie de brochure voor meer informatie en foto’s van exterieur en interieur bij verkoop in 2016: brochure-wilhelminalaan-5.

Naschrift: op 29 december 2016 is het huis verkocht.

Alsof de tijd heeft stilgestaan. Villa Hoogerwerf is voorzien van vele Jugendstil details die goed bewaard zijn gebleven.

Intocht Sinterklaas Amsterdam 2016

stoomboot_webZondag 13 november komt Sinterklaas aan in Amsterdam met een prachtige stoomboot die als twee druppels water lijkt op de door Jan Frederik Meursing op de werf de Nachtegaal gebouwde Christiaan Brunings.

De stoomboot vaart de volgende route: De Omval, Weesperzijde, Ceintuurbaan, Sarphatistraat, Amstelsluizen bij Theater Carré, Nieuwe Herengracht,Entrepotdok, Aankomst Kom bij het Scheepvaartmuseum. Van 13:30 tot 16:00 uur is de stoomboot van Sinterklaas te bezoeken bij het Scheepvaartmuseum.

Meer informatie: Sint in Amsterdam

Foto’s: Intocht goed bezocht en zonder incidenten – Parool

 

Amersfoort bierstad expositie

Bierviltje Phoenix Brouwerij Amersfoort Holland
Bierviltje Phoenix Brouwerij

In het Archief Eemland in Amersfoort is op 31 maart 2016 de expositie Amersfoort Bierstad geopend. De opening werd verricht door wethouder Bertien Houwing van cultuur. De tentoonstelling bestaat uit stukken uit het Archief Eemland en bruikleen van onder meer Phoenix Collectibles en is te zien tot en met de zomer van 2016. De expositie laat de geschiedenis van Amersfoort als belangrijke bierstad zien en toont vooral veel materiaal van de Phoenix brouwerij.

Deze Phoenix brouwerij heeft een belangrijke relatie met de scheepsbouwers Meursing. Nadat de in 1873 gestichte Amersfoortsche Beiersch-Bierbrouwerij in 1891 wegens verliezen de productie staakt en een doorstart mislukt koopt scheepsbouwer Wicher Hooite Meursing op 18 april 1894 voor f 56.964,- bij opbod de brouwerij aan het Smallepad. Zijn jongste zoon Herman krijgt de taak om de brouwerij nieuw leven in te blazen. Daarbij werd hij bijgestaan door zijn broer Jan Frederik Meursing en vader Wicher Hooite Meursing die als commissarissen aan de brouwerij verbonden waren.

Tot aan zijn dood in 1902 had Wicher Hooite een dikke vinger in de pap. In 1903 wordt op verzoek van de familie Meursing Marinus Korthals Altes bij de bedrijfsvoering betrokken en wordt de brouwerij omgedoopt van H. Meursing & Co in NV Phoenix Brouwerij.  Marinus is graanfactor en handelaar in Amsterdam en broer van Antonia Korthals Altes, de echtgenote van Jan Frederik Meursing. In 1911 wordt Jan Philip Korthals Altes, zoon van Marinus, na een opleiding scheikunde in Delft en brouwersopleidingen in Berlijn, München en Chicago, directeur en in 1923 koopt de familie Korthals Altes de familie Meursing uit. Herman Meursing is in dat zelfde jaar overleden.

In 1925 overigens komt Wicher Meursing jr, zoon van Jan Frederik Meursing, in dienst bij de Phoenix Brouwerij waar hij tot zijn pensioen in 1960 verschillende functies bekleedde. In de trailer van de expositie is hij op 0:24 minuten geheel links in beeld.

Trailer van Amersfoort Bierstad expositie

Kunstwerk Wicher Meursing tegenover werf

Op de Westerdoksdijk in Amsterdam is op vrijdag 28 augustus 2015 een kinetisch kunstwerk van Wicher Meursing onthuld. Hij heeft deze bijzondere gebeurtenis niet meer meegemaakt. Wicher is overleden op 30 mei 2015 op 87 jarige leeftijd. Op de website van de Nederlandse Kring voor Beeldhouwers is een mooi in memoriam gepubliceerd.

Wicher was de oudste kleinzoon van scheepsbouwmeester Jan Frederik Meursing. Hij is geboren in 1928. Jan Frederik, die overleed in 1930, heeft de jonge Wicher dus nog als baby meegemaakt.

Wicher woonde en werkte meer dan 50 jaar in zijn atelier op de derde etage van een pakhuis op het Prinseneiland. Dat is op een steenworp afstand van de locatie van scheepswerf De Nachtegaal op het Bickerseiland.
Wicher is in de jaren 1950 klassiek geschoold als beeldhouwer. Vanaf de jaren 1970 heeft hij zich bezig gehouden met abstracte kunst en met name met bewegende ‘kinetische’ kunstwerken. Soms voortbewogen door een onzichtbare elektromotor maar dikwijls ook door de wind in beweging gebracht. Net als de zeilschepen die bij zijn opa op de werf van stapel liepen. Het enorme windobject tegenover de vroegere scheepswerf de Nachtegaal heeft dan ook een grote symbolische en historische betekenis.


Zie voor meer informatie over leven en werk van kunstenaar Wicher Meursing: www.wichermeursing.nl

Christiaan Brunings bij Sail Amsterdam 2015

Op Sail Amsterdam 2015 konden de zeilschepen vanaf het water worden bewonderd aan boord van de Christiaan Brunings. Deze stoomijsbreker is door Jan Frederik Meursing op werf De Nachtegaal in 1900 gebouwd en wordt door vrijwilligers bij het Scheepvaartmuseum in onderhouden en bevaren.
Helaas is er geen enkele clipper van de werven Meursing meer in de vaart, dus varen langs een zeilschip van dezelfde werf zit er niet in. De vele tallships roepen wel de sfeer van de glorietijd van de clippers op.

Foto’s: Lukas Meursing.